Değirmen

 

Bir sonraki incelemem Sabahattin Ali'nin Değirmen adlı kitabı...

Kitabın içeriği 16 öyküden oluşuyor.

Sabahattin Ali böyle der Değirmen adlı öyküsünde. “Dinle adaşım, sana bir Çingenenin aşkını anlatayım…” diyerek öyküsüne başlar.Kitap adını ilk öyküden alıyor. Toplumcu gerçekçi hikâye anlayışının öncülerinden olan sanatçı, bu hikâyesinde bireysel bir konuya temas etmiş.Hikâye, olaylara tanık olan bir anlatıcı tarafından okuyucuya aktarılıyor. Yaklaşık otuz kişiden oluşan bir çingene kafilesi Edremit’e doğru göçerken bir değirmenin etrafında konaklamaya karar verir. Sazlı sözlü eğlencelerle yöre halkının sevgisini kazanan ekibe değirmenci son derece iyi davranır. Özellikle klarnet çalan Atmaca’ya büyük ilgi vardır. Aradan geçen birkaç günden sonra Atmaca’da değişiklikler başlar. Atmaca, değirmencinin kızına aşık olmuştur. Ona evlenmeyi, hatta gerekiyorsa birlikte kaçmayı teklif eder. Kız, Atmaca’ya âşık olmasına rağmen bu teklifleri reddeder. Zira küçüklüğünde kolunu değirmene kaptıran kız, tek kola yaşamaktadır ve ilerde bunun sorun olacağını düşünür. Kafilenin yola koyulmasından bir gün evvel, büyük bir fırtına olmasına rağmen eğlence tertip edilir. Değirmenin içinde klarnetine var gücüyle üfleyen Atmaca, dinleyenleri adeta mest eder. Müzik bittiğinde değirmenin çarkına yanaşır ve kolunu çarka sokar. Artık o da hayatına, sevdiği kız gibi, tek kol ile devam edecektir.Olayların geçtiği tarih net biçimde verilmemiş ancak olay örgüsü, karların erimeye başladığı mevsimde birkaç hafta içinde tamamlanıyor.Olaylar, Edremit yolu üzerinde bulunan bir değirmende geçiyor. Değirmenin, olayların akışında önemli bir rolü bulunuyor.Cumhuriyet Dönemi’nin genel anlayışına uygun olarak sade bir dil kullanmıştır. Hikâyede öyküleme, betimleme gibi anlatım biçimleri öne çıkarken anlatma, gösterme, geriye dönüş, diyalog, özetleme gibi anlatım teknikleri de göze çarpmaktadır.

Sen sevgiline ne verebilirsin sanki? Kalbini mi? Pekâlâ ikincisine? Gene mi o? Üçüncü ve dördüncüye de mi o?.. Atma be adaşım, kaç tane kalbin var senin?..

Eğer hikaye okumayı seviyorsanız ve Türk edebiyatına ilginiz varsa bu kitabı asla es geçmemelisiniz.